Bu güne kadar yapılan gen çalışmalarda dünyada 24 arı ırkı kesin olarak tanımlanmıştır. Bunlardan ancak bazıları ekonomik öneme sahip olup ekolojik şartların elverdiği yerde yetiştirilirler. Ekonomik değer taşıyan arı ırkları içinde İtalyan, Kafkas ve Karniyol ilk 3 sırayı alırlar.
Arıcılık ve bal üretiminde dünyada ilk sıralarda yer alan ülkemizde Kafkas arısı ve balı da birçok özelliği ile öne çıkıyor. Ardahan ve Artvin’de yapılan üretim, bölgede nüfus yoğunluğunun az olması, tarım ilacı kullanılmaması, çiçek florasının ve dolayısıyla arı ürünlerinin mineral maddeler bakımından zenginliğiyle dikkat çekerken, bu özel ırkın saf olarak korunabilmesi için Ardahan Arı Yetiştiricileri Birliği, Ardahan Tarım Orman Müdürlüğü ve Kafkas Arısı Üretim, Eğitim ve Gen Merkezi Müdürlüğü tarafından önemli çalışmalar yürütülüyor.
Bugün sizlere Ardahan Arıcılar Birliği Başkanı Sayın İlhan Evliyaoğlu ve Ardahan Çevre Mühendisi Sumayra Onar ve Çalışma Arkadaşım Kadir Özer ile yaptığımız söyleşiden bahsetmek istiyorum. Sohbet sırasında ;
Ardahan ve Artvin illeri genetik materyal olan Kafkas arı ırkının gen merkezi olarak ilan edildiğini. Bu amaçla ırkın saf olarak korunabilmesi için her iki ilin Bakanlığımız tarafından "izole bölge" ilan edildiğinden bu illerimize diğer illerden arı kolonisi ve ana arı girişleri tamamen yasaklanmış durumda. Bu iki il içerisinde ise Ardahan Posof ilçemizin tamamı ile Artvin ili Borçka ilçesi Camili beldesinin tamamı ayrıca izole bölge yapılarak koruma sağlanmakta. Kafkas arısının anavatanı Kafkasya’dır. Bütün arı ırklarında olduğu gibi bu ırkda adını (Apis Mellifera Caucasian), binlerce yılda oluştuğu coğrafi bölgeden almıştır. En önemli özelliği kışı sert ve karlı geçen coğrafyalarda başarılı ve verimli olmasıdır. Kuvvetli koloniler teşkil ederler. İyi bir yavru yetiştiricisidir. Kıştan zayıf çıkarlar. İlkbaharda gelişme başlar. Gelişme yavaş seyreder Koloni yaz ortasında en yüksek gücüne ulaşır. Koloninin güçlü olduğu zamanlarda ana arının günlük yumurtlama kapasitesi 1000 - 1500 adede kadar ulaşabilir. Petek üzerinde sessizdirler. Uysaldırlar, hırçın ve sokucu değildirler. Düzgün ve koyu renkli gömeç yaparlar ve sırlarlar. Üçgülden çok iyi yararlanır. Düzensiz-köprü petek yapma eğilimi vardır. Petek gözlerini sırlarken bal ve sır arasında hava boşluğu bırakmadığı için petekli balı koyu ve nemli bir görünüme sahiptir.
Diğer Arı ırklarına göre daha düşük sıcaklıklarda etkili bir nektar ve polen toplama yeteneğine sahiptirler. Çok erken saatlerde çıkarlar ve çiçeklerdeki nektar katılaşmadan toplarlar. Çok güçlü nektar toplama davranışları yağmacı karakterini artırmıştır. Propolisi en çok kullanan bal arısı ırkıdır.
